Nowe zasady planowania przestrzennego a instalacje OZE

24 września weszła w życie największa od lat nowelizacja przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wiele zmian dotyczy zasad lokowania instalacji wytwarzających energię z odnawialnych źródeł, takich jak farmy fotowoltaiczne czy farmy wiatrowe.

Nowelizacja przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym a OZE

Podstawową zmianą, która – w mojej ocenie – może negatywnie wpłynąć na dynamikę rozwoju rynku OZE w Polsce jest reguła, zgodnie z którą instalacje fotowoltaiczne (zwłaszcza większej mocy) będą mogły być lokalizowane wyłącznie jeśli będą je przewidywać miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

Kluczowe jest tutaj nowe brzmienie art. 14 ust. 6a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zgodnie z którym zmiana zagospodarowania terenu, dotycząca niezamontowanych na budynku instalacji odnawialnych źródeł energii lokalizowanych:

• na użytkach rolnych klasy I-III i gruntach leśnych,
• na użytkach rolnych klasy IV, o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 150 kW lub wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej,
• na gruntach innych niż wskazane w lit. a i b, o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1000 kW
  – następuje na podstawie planu miejscowego.

Innymi słowy – instalacje o mocy większej niż 1MW (a na gruntach IV klasy – większe niż 150 kW, na gruntach klas I – III i leśnych: wszystkie) będą mogły być lokalizowane wyłącznie jeśli zostaną wprost przewidziane w planie miejscowym. Skończy się zatem możliwość, z której obecnie korzysta bardzo wielu inwestorów – lokalizowania takich instalacji na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.

Partycypacja społeczna w chwaleniu aktów planistycznych a instalacje OZE

Warto dodać, że nowelizacja zawiera szczegółowe, nieznane wcześniej, rozwiązania dotyczące zasad partycypacji społecznej w uchwalaniu lokalnych aktów planistycznych. Doświadczenie uczy zaś, że lokalne społeczności na ogół nie są przychylne instalacjom OZE. Dlatego sformalizowanie zasad udziału społeczeństwa w uchwalaniu planów miejscowych, nie ułatwi działalności inwestorów z rynku zielonej energii.

Konsekwencje nowelizacji ustawy o planowaniu przestrzennym

Możliwość lokalizowania instalacji odnawialnych źródeł energii co do zasady wyłącznie na podstawie miejscowych planów, wpłynie negatywnie na rozwój energetyki odnawialnej, a w konsekwencji znacznie wydłuży proces transformowania polskiego miksu energetycznego, osłabi też poziom bezpieczeństwa energetycznego (co jest szczególnie istotne w aktualnej sytuacji geopolitycznej).

Nie przekonują przy tym tłumaczenia autorów nowelizacji, którzy na analogiczne uwagi w trakcie konsultacji społecznych zawsze odpowiadali: Jednocześnie MRiT wyraża sprzeciw wobec przedstawiania przedmiotowej regulacji jako ograniczenia dla lokalizacji OZE. W nowelizacji zawarto szereg rozwiązań znacząco ułatwiających lokalizację OZE jak chociażby instytucję ZPI, czyli planu miejscowego uchwalanego na wniosek i z udziałem inwestora czy wprowadzenie procedury uproszczonej uchwalenia planu miejscowego, która zakłada zrównanie czasu uchwalenia planu miejscowego z wydaniem decyzji o warunkach zabudowy.

Tym niemniej istnieją pewne instytucje, które będą umożliwiały działalność podmiotów realizujących instalacje OZE.

Jakie mechanizmy prawne działają na korzyść inwestorów?

Okres przejściowy

Przede wszystkim wprowadzono swoisty okres przejściowy. Do czasu uchwalenia planu ogólnego (nie później jednak niż do 31 grudnia 2025 r.) zmiana zagospodarowania terenu przewidująca możliwość lokalizowania instalacji OZE będzie mogła nastąpić również na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.

Zintegrowane plany inwestycyjne

Do ustawy wprowadzono też możliwość przyjmowania zintegrowanych planów inwestycyjnych – szczególnej formy planu miejscowego przyjmowanego dla określonego terenu na wniosek inwestora. W założeniu autorów reformy miał to być odpowiednik decyzji WZ, przy czym sposób ich przyjmowania jest znacznie bardziej skomplikowany i wymaga aktywności rady gminy oraz umożliwienia partycypacji społecznej (która nie była przewidziana przy wydawaniu warunków zabudowy).

Uproszczona procedura dla instalacji fotowoltaicznych

W przypadku przyjmowania planów mających przewidywać budowę instalacji fotowoltaicznych przewidziano także uproszczoną procedurę ich uchwalania. Procedura ta rzeczywiście jest uproszczona w stosunku do zwyczajnej obowiązującej przy uchwalaniu planów miejscowych. Nie oznacza to jednak, że jest prosta.

Inwestorzy będą mieli zatem sposoby doprowadzenia do przyjęcia aktów planistycznych pozwalających na zlokalizowanie instalacji OZE na wybranych gruntach. Procedury te będą jednak bardziej skomplikowane względem tych obowiązujących dotychczas (w szczególności – zasad wydawania decyzji o warunkach zabudowy). Warto zatem skorzystać z pomocy specjalisty znającego nowe zasady przyjmowania planów ogólnych i miejscowych (w tym zintegrowanych planów inwestycyjnych).

Bądź z prawem na bieżąco

A może powiadomienie o kolejnych ważnych zmianach w prawie i artykułach nt. OZE? Zapraszamy do zapisu na naszą mailową prenumeratę informacyjną – raz w miesiącu przesyłamy zestawienie informacji o aktualnych zmianach w prawie i opublikowanych artykułach z naszego bloga. Najnowsze wieści publikujemy również na kanałach Facebook i Linkedin. Pozostańmy w kontakcie!